„Lećmy!” – FAI świętuje 60. rocznicę lotu w kosmos Jurij Gagarina

12 kwietnia 2021 roku mija 60. rocznica historycznego lotu po orbicie satelitarnej Ziemi, dokonanego przez Jurija Gagarina. Lot wokół Ziemi trwał 1 godzinę 48 minut. Rosjanin zdobył w tym czasie trzy rekordy świata FAI. Jego podróż miała trwały wpływ na eksplorację kosmosu przez ludzi.

Sześćdziesiąt lat temu, 12 kwietnia 1961 roku o godzinie 09:07 czasu moskiewskiego, 27-letni rosyjski kosmonauta Jurij A. Gagarin odbył w statku kosmicznym Wostok 1 lot po orbicie satelitarnej Ziemi, dokonując jednokrotnego jej okrążenia w ciągu 108 minut. Rosjanin wystartował z miejsca zwanego “Bajkonur” w Kazachstanie w sferycznej kapsule Wostok 1 o ładowności 4725 kg, wyniesionej w kosmos przez Wostok. Start został uwieczniony przez słynną wypowiedź Gagarina „Поехали!”, co oznacza „Lećmy!”

Rosyjski pojazd kosmiczny, określany w raporcie z lotu jako „statek kosmiczny-sputnik”, wykorzystywał normalne powietrze atmosferyczne pod ciśnieniem i składał się z przedziału pilota i przedziału oprzyrządowania z wyposażeniem do sterowania i łączności, a także z hamulca. Gagarin wylądował zgodnie z planem po wyrzuceniu z kapsuły i rozwinięciu spadochronu 7 km nad Ziemią. Wylądował we wsi Smelowka w rosyjskim obwodzie saratowskim. 

Podczas historycznej misji kosmicznej Gagarina FAI ratyfikowała trzy rekordy świata: 

Rekord czasu lotu – 1 godz. 48 min 

Rekord wysokości lotu – 327 km 

Rekord wielkości masy wyniesionej na orbitę – 4725 kg 

Wniosek, który został przedłożony FAI w celu ratyfikacji rekordu zawierał zdjęcia Gagarina w jego mundurze i kombinezonie lotniczym oraz widok ze środka kapsuły kosmicznej. Podpisany raport z lotu Gagarina został również dostarczony w języku rosyjskim i angielskim, ze szczegółowym opisem wrażeń kosmonauty: 

 Statek kosmiczny wszedł na orbitę, a rakieta nośna oddzieliła się, nastała nieważkość. Na początku wrażenie było do pewnego stopnia niezwykłe, chociaż doświadczyłem krótkotrwałej nieważkości wcześniej… Kontrolowałem działanie wyposażenia statku kosmicznego, wysyłałem raporty na Ziemię i zapisywałem swoje obserwacje. Przez cały czas stanu nieważkości moja zdolność do pracy była w pełni zachowana i czułem się dobrze. 

Doświadczenie Gagarina dało mu wyjątkową perspektywę na Ziemię z kosmosu. Opisał to tak: 

Mogłem wyraźnie rozróżnić duże pasma górskie, wielkie rzeki, rozległe lasy, wybrzeża i wyspy… Gwiazdy były nieco jaśniejsze na czarnym tle. Ziemia miała bardzo wyraźną i ładną niebieską aureolę… To był wspaniały obraz. 

Ta wyjątkowa podróż miała ogromny wpływ na ludzkość. Kolejne załogowe misje kosmiczne następowały w krótkich odstępach czasu, prowadząc w następnych dziesięcioleciach do ogromnych postępów w poznawaniu kosmosu przez ludzi. 

Ponieważ Gagarin nie był w stanie wylądować swoim samolotem, początkowo pojawiły się obawy, że FAI nie będzie w stanie docenić jego osiągnięć. Jednakże, aby uwzględnić tę nową formę lotnictwa, zmieniono zasady i rekordy Gagarina mogły zostać ratyfikowane. 

Lot Gagarina zaowocował także powstaniem Komisji ds. Zapisów Astronautycznych FAI (ICARE). Komisja do dziś ocenia i zarządza zapisami dotyczącymi lotów kosmicznych. 

Gagarin zdobył trzy nagrody FAI za wybitny wkład w lotnictwo: Złoty Medal Lotniczy FAI, Złoty Medal Kosmiczny FAI i Medal De La Vaulx. W 1968 roku, po śmierci Gagarina w katastrofie lotu szkoleniowego MiG-15 UTI, FAI ustanowiła wyróżnienie – Złoty Medal Jurija A. Gagarina, przyznawany corocznie pilotowi kosmicznemu, który w danym roku dokonał największego osiągnięcia w podboju kosmosu przez człowieka. Ostatnim zwycięzcą był astronauta Tim Peake (GBR). 

W 2011 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych ogłosiła 12 kwietnia Międzynarodowym Dniem Załogowych Lotów Kosmicznych.  

Źródło: FAI